Bieg im. Dezyderego Chłapowskiego w Turwi 24 lipca 2020

WŚ nr 10/02

„Kiedy kto kocha swój kraj, to nie tylko o tym myśli, aby z niego ciągnąć zyski, ale i o tem, jak go podnieść, upiększyć i ozdobić. Kraj nasz płaski jest i pozbawiony pięknych widoków, starajmy się to nagrodzić, ozdabiając go roślinnością”
D. Chłapowski

Od wielu lat w pierwszą sobotę października młodzież naszej szkoły bierze udział w biegach upamiętniających słynnego Polaka, generała napoleońskiego – Dezyderego Adama Chłapowskiego (1788-1879).
Udział w zawodach to okazja do poznania miejsca w którym żył i działał ten wielkopolski reformator.

Dezydery Chłapowski służył w wojsku od 14 roku życia, był uczestnikiem kampanii napoleońskich. Walczył w powstaniu listopadowym, m.in. pod Grochowem i na Litwie. W czerwcu 1831 roku został mianowany generałem. Po klęsce powstania przeszedł granicę pruską, gdzie został uwięziony. Po uwolnieniu współpracował z Karolem Marcinkowskim (wielkopolskim działaczem społecznym, lekarzem).
Swoje wykształcenie generał zdobył m.in. na studiach rolniczych w Niemczech i Anglii, a doświadczenia nowoczesnego rolnictwa angielskiego przeniósł na grunt polski. Był wzorem dla wielkopolskich ziemian. W Turwi stworzył wzorcowy majątek i gospodarstwo, w którym zastosował płodozmian, zwiększył nawożenie, pogłębił orkę, zwiększył hodowlę i uprawę pasz, pobudował nowoczesne obory, owczarnie i stajnie. W celu ochrony od wiatrów, otoczył pola z trzech stron żywopłotami i drzewami. Podobnie zostały obsadzone drogi publiczne. Zadrzewienia zmniejszają prędkość wiatru, zwiększają zapasy wody w glebie. Przetrwały one do dziś i są objęte ochroną.

Siedzibą rodu Chłapowskich do 1939 roku był piękny barokowy pałac z XVII I wieku. Podobno gościł tam jeden z najwybitniejszych wodzów w dziejach świata, cesarz Francuzów – Napoleon Bonaparte. Obecnie znajduje się tutaj siedziba placówki Zakładu Badawczego Rolnictwa i Leśnictwa Polskiej Akademii Nauk. Pałac usytuowany jest w parku o pow. ponad 20 ha. Park ten pamięta czasy napoleońskie generała, rośnie w nim wiele starych i szlachetnych drzew. Wyróżniają się z nich głównie dęby, platany, wiązy i lipy. Najpotężniejsze z drzew – dąb „Dezydery” ma 780 cm obwodu pnia. Przypałacowy park stanowi fragment Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Generała Dezyderego Chłapowskiego, utworzonego w1992 roku. Założenie na tym terenie parku krajobrazowego miało na celu ochronę unikatowego krajobrazu rolniczego oraz zachowanie dla przyszłych pokoleń pełnego obrazu nowoczesnej wiedzy ekologicznej i rolniczej. Generał Dezydery Adam Chłapowski uznawany jest za prekursora europejskiego rolnictwa ekologicznego.

Andrzej Weber