Kolejny przyczynek do szkiców o byłym powiecie śmigielskim 17 lutego 2014

Dystans minionych lat pozwala spokojnie spojrzeć na pewne procesy, które także w pewnym stopniu przyczyniły się do tego, co stało się z dniem 1 kwietnia 1932 roku. Najbardziej wymowne są cyfry, określające liczbę ludności, jej strukturę, a także stopień zamożności. W 1896 roku liczba osób zamieszkujących powiat śmigielski wynosiła 35305. Z tego 30576 deklarowało swą przynależność do religii katolickiej, a 192 osoby należały do narodowości żydowskiej. W samym Śmiglu mieszkało w tym czasie 3811 osób, a z tego 2155 stanowili katolicy, 1495 protestanci i 161 Żydzi. W Śmiglu w 1896 roku prowadziło działalność 291 warsztatów rzemieślniczych. Dochód miasta w 1895 roku wynosił 107.322 marki a wydatki 76.288 mk. Dług miasta wynosił wówczas 77 tys mk. Wydany w 1909 r. „Przewodnik po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskim” wspomina, że ludność Śmigla liczyła w tym czasie 4449 osób. Czyżby ten znaczący wzrost liczby mieszkańców łączył się m.in. z powstaniem i działalnością linii kolejowej? Z tego przewodnika dowiadujemy się, że z posiadaniem Śmigla przez Chłapowskich herbu Drya wiąże się miejscowe powiedzenie „Drya w Śmiglu konia wygrała, a chłopa obwieszono”. Dalej dowiadujemy się, że w Śmiglu istniały wówczas hotele i oberże: Kaiserhoff (W. Kruczkowski), Andrzejewski, Kunc, Olędarczyk, Skoracki A., Stróżyński, Zehr L. Opiekę lekarską sprawowali dr Konieczny i dr Wrzyszczyński. Funkcjonowały także 2 banki tj. Bank Ludowy i Rolnik. Istniejący do 1932 roku powiat śmigielski zajmował w II RP 555,64 km2, a w skład powiatu wchodziło jeszcze jedno miasto tj Wielichowo. W 1926 roku ludność powiatu liczyła 38444 osoby. Z tego 87,5% stanowili Polacy, a 12,5% Niemcy. Oprócz 2 miast w skład powiatu wchodziło 80 gmin wiejskich, 42 obszary dworskie. Na terenie powiatu istniało 60 szkół powszechnych, szkoła wydziałowa, 2 prywatne szkoły powszechne, 5 ochronek, 1 szkoła gospodarcza żeńska i 3 szkoły dokształcające dla terminatorów. Regres jaki dotknął na przełomie lat 20/30 cały kraj a także powiat śmigielski potwierdzają poniższe dane. Dla porównania podano także dane dotyczące Kościana, które świadczą o tym, ze niektóre miasta regres ten dotknął w mniejszym stopniu.

Jan Pawicki