Z dziejów Chełkowa 17 lutego 2014

Jedną z nich włada Dominik Bylińczyk z Popowa Wonieskiego, a po nim jego synowie: Bogusław z Wilkowa Polskiego i Jarota, który w 1407 roku był burgrabią kościańskim. Pierwszym z braci, który zmarł, był Bogusław. Wdowa po nim, Hanka Ubiszkiewiczówna, przez 5 lat, tj. od 1395 do 1400 roku wiodła z Jarotą spór o połowę Chełkowa. Druga część miejscowości należała w 1400 roku do Kachny Falkenhanowej i jej brata Piotra Zojberlicha, a następnie stała się własnością Leszczyńskich z Leszna, którzy wykupili też pozostałą część Chełkowa po Jarocie. Własność Hanny Ubeszkiewiczównej została przez nią wniesiona jako wiano nowemu mężowi Dersławowi (1402-1432). Jego spadkobiercami byli syn Bartłomiej i wnuk Jan Kemblan Chełkowski. Część należąca do Leszczyńskich została w 1496 roku podarowana przez Rafała Leszczyńskiego jego krewnemu Wieniawicie Karmińskiemu. Jego córka wnosi tę część Chełkowa w posagu Janowi Kemblanowi Chełkowskiemu. W 1501 roku Chełkowo kupił od Jana jego bratanek Mikołaj, kasztelan krzywiński. Jego syn Wacław, przejmując miejscowość, przybiera nazwisko Chełkowski. Spadkobiercami po Wacławie zostali jego syn Stanisław i wnuk Jan Kambelan Chełkowski. Ten ostatni sprzedał w 1602 roku Chełkowo za 3 tys. florenów Janowi Katwiczowi Radomickiemu z Radomicka. Po nim Chełkowem władali Marcin i Kazimierz Radomiccy, a po nich Maciej – wojewoda poznański, Andrzej i Władysław (1709-1737). Syn Władysława, Józef Radomicki sprzedał Chełkowo staroście mosińskiemu Konstantemu Kwileckiemu, który w dokumentach z 1784 roku występuje jako właściciel Chełkowa. W następnych latach Chełkowo stało się własnością Antoniego Onufrego Bończy Skarżyńskiego. Po nim odziedziczył je syn Michał, który brał jako oficer udział w powstaniu listopadowym, gdzie wyróżnił się m.in. w bitwach pod Grochowem, Tykocinem i Ostrołęką. Zmarł w 1887 roku, a jego grób znajduje się na cmentarzu przy kościele w Wonieściu. Warto wspomnieć, że za udział w wydarzeniach w 1846 roku został aresztowany i był więziony w Moabicie. Jego córka Maria, wychodząc za mąż za Aleksandra Kruzensterna, wniosła mu w posagu m.in. Chełkowo. Jako ciekawostkę warto podać, że w czasie okupacji hitlerowskiej na tablicy określającej nazwę miejscowości znajdował się czarny napis na żółtym polu „Rittergut Kelke”.

W 1885 roku było w Chełkowie 11 domów, w których mieszkało 125 osób. Jak zaznaczono, 11 z nich było ewangelikami, a 114 katolikami. Wśród mieszkańców było 43 analfabetów. W 1921 roku liczba domów wzrosła do 19, a mieszkańców do 262 osób. 10 lat później domów było 18 i mieszkało w nich 218 osób.

Jan Pawicki