Z dziejów Śmigielskiej Kolei Wąskotorowej 17 lutego 2014
W 1896 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 3811 osób, powiatu 35305 osób . W Śmiglu pracowało 291 rzemieślników różnych zawodów. Informowano, że: „Mieliśmy tutaj ożywione targi, ale od czasu jak wybudowano kolej z Wolsztyna do Leszna, znaczna część wsi położonych teraz przy kolei, załatwia swe sprawunki w Lesznie lub Wolsztynie, i to wsie wielkie jak Przemęt, Włoszakowice, Błotniki itd.”. Świadomość strat jakie ponoszono z powodu braku w Śmiglu kolei doprowadziła do tego, że: „ W poniedziałek 8. 3. (1897r ) wieczorem toczyły się tutaj w Strzelnicy prywatne obrady nad projektem drugorzędnej kolei z Wielichowa przez Śmigiel, Stare Bojanowo do Krzywinia. Obywatelstwo zebrało się dość licznie i słuchało z uwagą wykładów panów: landrata dr. Seidla, burmistrza Klugego i inspektora budowli kolejowych Beyera. Pan burmistrz Kluga omawiał najprzód projekt budowy wzmiankowanej kolei, zaznaczając, że już w roku 1858 przy budowie toru z Poznania do Wrocławia, śmigielscy reprezentanci miasta starali się o związek z główną linią. Mylnym jest zatem twierdzenie, jakoby swego czasu wzbraniano się tutaj przed budową kolei, co też zeszłego roku, naszej deputacji w ministerstwie kolejowym potwierdzono. Przy powzięciu projektu kolejowego z Leszna do Wolsztyna starały się tutejsze władze także, a osobliwie zastępcy powiatowi o przeprowadzenie toru przez powiat śmigielski lub raczej przez nasze miasto, lecz i tym razem bezskutecznie. Potem streścił pan Kluge urządzenie drugorzędnej kolei w ogólności i przytoczył różne przykłady, jak się takowe opłacają. Pan Beyer referował potem, że podług jego obrachunku i mniemanej opłaty frachtowej, linia Krzywiń- Stare Bojanowo- Śmigiel- Wielichowo przy jednometrowej szerokości i przyłączeniu się w Ujeździe do budować się mającego toru z Kościana do Grodziska, lepsze rezultaty wydawać będzie, jak taka z Trachenbergu do Milicza i myśli ,że przynajmniej 2 odsetki zysku przyrzec takowej może. Pan Kluge zaznacza, że nie widzi w tym żadnej korzyści dla naszego miasta, jeżeli przeładowanie towarów w Starym Bojanowie , a nie w Śmiglu odbywać by się miało. Inaczej byłoby, gdyby punktem środkowym nowej kolei był Śmigiel, gdyż przez to wzrósłby handel i ruch w naszym mieście. Pan Geisler potwierdza to i powątpiewa, czy ofrachtowanie z Starego Bojanowa do Śmigla niższym by było jak koszta dotychczasowego przywozu, jak wielki wyniósłby fracht od wagonu włącznie przeładowania z Starego Bojanowa do Śmigla. Pan landrat dr Seidel odpowiada na to, że dla naszego miasta ustanowioną by być musiała specjalna taryfa tak, iż koszta przewozu koleją niższe być by musiały jak dotychczasowe. Obowiązującego dziś oświadczenia jeszcze dać nie można, lecz sejmik powiatowy, postara się przy ustawianiu taryfy o tyle Śmigiel uwzględnić, aby handlujący naszego miasta stąd pewne korzyści ponad dotychczasowy przewóz odnieśli”. Powyższe ustalenia i wnioski szybko przeniesiono na forum urzędowe, bo już 14. 3. 1897 roku informowano: „Dzisiejszy sejmik powiatowy uchwalił 24- oma głosami przeciw 8 1. budować kolej drugorzędną o jednometrowej szerokości toru z Krzywinia przez Czerwonąwieś, Zgliniec, Spławie, Stare Bojanowo, Śmigiel, Nowydwór, Żegrowo , Polskie Wilkowo, Wielichowo do Ujazdu, stacji budować się mającej kolei państwowej z Kościana do Grodziska, 2. jak najwcześniej projekt tejże kolei drugorzędnej wygotowć, 3. tym interesantom z powiatu śmigielskiego, którzy by się koleją konną do tejże linii przyłączyć chcieli do kosztów budowy kolei konnej 5 marek za bieżący metr wspomoże z zasobów powiatowych udzielić”. 9 maja 1897 roku informowano, że „ ... powiat śmigielski powziął zamiar utorować linię ze Śmigla przez Stare Bojanowo do Krzywinia” . Kolejne ważne wydarzenie miało miejsce 12. 06. 1897 roku, bowiem w tym dniu o godzinie 1900 odbyło się w landraturze posiedzenie w sprawie dokładnego wyznaczenia toru kolejowego ze Starego Bojanowa do Śmigla. W toku posiedzenia: „ Postanowiono tor kolejowy poprowadzić szosą z Starego Bojanowa do młyna wodnego, a następnie polami do Śmigla. Dotąd nie zapadła jeszcze uchwała gdzie ma stanąć w Śmiglu dworzec. W tej sprawie będą najpierw interesanci z miasta wysłuchani i podług ich propozycji komisja uchwałę podejmie”. I tak krok po kroku żmudnie doprowadzono do uruchomienia w 1901 roku Śmigielskiej Kolei Wąskotorowej.
Jan Pawicki
