Z dziejów Popowa Starego 17 lutego 2014

Nazwa wywodzi się od imienia osadnika Pop. Na przestrzeni dziejów Popowo było własnością wielu rodów. W źródłach występuje już w 1309 roku, gdy właścicielem był Świętosław, który sprzedał je benedyktynom z Lubinia, którzy sprzedali je z kolei Andrzejowi Szaszorowi z Czacza. W XIV wieku stanowiło własność rodu Bylinów – Szreniawitów, a m.in. Bogusława i Jaroty, który był burgrabią kościańskim. Kolejnym właścicielem został Wojciech z Bnina Śmigielski (1435-1456), po którym dziedzicami byli jego zstępni. Prawnuk Wojciech w 1523 roku odstąpił Popowo Rafałowi Leszczyńskiemu III, a jego syn Andrzejowi Gawrońskiemu i Janowi Jeziorkowskiemu. Od nich wieś ponownie przejęli Leszczyńscy i władali nią do 1738 roku, kiedy to król Stanisław Leszczyński sprzedał Popowo wojewodzie inowrocławskiemu Władysławowi Łodzi Szołdrskiemu. Jego syn Jakub sprzedał wieś w 1779 roku Józefowi Chłapowskiemu, który już po roku sprzedał ją Ignacemu Szołdrskiemu. Ostatnim właścicielem z roku Szołdrskich był Stanisław, który około 1881 roku sprzedał Popowo Ernstowi Mülerowi. Kilka lat później, bo około 1890 roku, majętność przeszła w ręce Ksawerego Speicherta z Konojadu. W 1936 roku dwór oraz część majątku kupił Józef Łaniecki. Jego syn Józef władał dworem oraz tzw. resztówką liczącą około 90 ha do 1976 roku. W roku 1881 powierzchnia dóbr wraz z folwarkami Barchlin i Brzeźniak wynosiła 719,20 ha. W 1913 roku hodowano tu 92 konie, 201 sztuk bydła i 102 sztuki trzody chlewnej. Funkcjonowała cegielnia, gorzelnia oraz kolejka polna do Bielaw. Około 1880 roku w wiosce było 21 domów, w których mieszkało 177 osób (76 katolików i 101 ewangelików). W majątku było 5 domów zamieszkałych przez 82 osoby (47 katolików i 35 ewangelików). W wolnej Polsce te dane mocno się zmieniły. 30 września 1921 roku było 38 budynków, w których mieszkało 230 osób, a 9 grudnia 1931 roku w 37 budynkach żyło 227 osób. W majątku 30.9.1921 roku było 12 budynków zamieszkałych przez 177 osób, a 9.12.1931 roku budynków było 13, mieszkało w nich 129 osób. W południowej części wsi znajduje się zespół podworski złożony z parku o powierzchni 3,5 ha, dworu i kaplicy. Dwór został wzniesiony po 1779 roku przez Ignacego Szołdrskiego. Odrestaurowano go w 1908 roku. Jest to budynek murowany, podpiwniczony, parterowy, z piętrową częścią środkową.

Jan Pawicki