Pałac w Spławiu rozpoczyna „drugie życie”. 17 lutego 2014

Wybudowany został dla rodziny Skarżyńskich w roku 1840, na miejscu siedemnastowiecznego dworu Zakrzewskich. Istniejący pałac, projektu nieznanego architekta, odwołuje się do modnej w pierwszej połowie XIX wieku formy wilii włoskiej. Moda na tego typu budynki wykształciła się dzięki architektom berlińskim, którzy w ten sposób wyrażali swoje uwielbienie dla antyku i kultury włoskiej. Styl ten był jedną z cech niemieckiego romantyzmu.
„Włoskość” spławskiego pałacu polega na zestawieniu obok siebie oraz kontrastowaniu parterowej i piętrowej części budynku z dwoma dostawionymi wyższymi kwadratowymi „wieżami”.
Chociaż w Wielkopolsce jest wiele podobnych w stylu i formie obiektów, to pałac w Spławiu wydaje się być jednym z ciekawszych i piękniejszych. W okolicach Śmigla brakuje ładnych założeń parkowych. Tym bardziej interesującym okazuje się park krajobrazowy w Spławiu z jego unikalną dla okolicy roślinnością. Założenie parkowe powstało w pierwszej połowie XIX wieku i zajmuje powierzchnię ok. 6 hektarów. Najstarsze nasadzenia znajdują się po południowej stronie pałacu i obejmują okazałe lipy drobnolistne i wiązy. W drzewostanie po stronie północnej gatunkiem dominującym jest wiąz i kasztan. Znajdziemy tam także olchy, jesiony i świerki.
Spośród wielu byłych właścicieli Spławia, najciekawszą postacią był chyba żyjący w latach 1850-1910 dr Witold Skarżyński herbu Bończa, który ukończył ekonomię polityczną w Bonn i Paryżu. Studiował również agronomię. W roku 1873 uzyskał na Uniwersytecie Berlińskim stopień doktora filozofii. Studia uzupełnił jeszcze w późniejszym okresie w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim. W celach studiów i praktyki wyjechał do Francji i Anglii. W końcu osiadł w Spławiu, gdzie przejął rodzinny majątek. Był człowiekiem bardzo aktywnym w życiu publicznym, jako poseł do sejmu pruskiego, a później do parlamentu niemieckiego. Był również czynnym działaczem organizacji społecznych. Ogłosił szereg publikacji naukowych z dziedziny ekonomii. Ten pochodzący ze Spławia człowiek uważany był za jednego z najwybitniejszych obywateli Wielkopolski swoich czasów. Niestety dzisiaj jest prawie zupełnie zapomniany. Wydaje się, że w dzisiejszych czasach tak powszechnego zobojętnienia na sprawy społeczne, w czasach małej aktywności obywateli, warto przypominać ciekawe, zaangażowane w wielowymiarową działalność społeczną, polityczną i ekonomiczną postacie z niedawnej przecież przeszłości.
Obecni właściciele wkładają ogromny trud w przywrócenie pałacowi w Spławiu dawnego wyglądu. Odbył się tam ostatnio wyjazdowy wykład Towarzystwa Miłośników Ziemi Kościańskiej dotyczący opisanego wyżej pałacu. Cieszyć może bardzo liczne uczestnictwo w tym spotkaniu ludzi zainteresowanych historią i obecnymi losami podobnych obiektów.
Osoby zainteresowane tematem pałacu w Spławiu oraz innymi związanymi z historią i współczesnością Powiatu Kościańskiego odsyłam do „pamiętnika” drukowanego przez towarzystwo Miłośników Ziemi Kościańskiej. Zawiera on zbiór tekstów dotyczących tej dziedziny i jest źródłem wielu ciekawych informacji o „naszej małej Ojczyźnie”.

Grzegorz Janiec