Kościół p.w. Wszystkich Świętych w Starym Białczu. 17 lutego 2014

Ówcześni właściciele Białcza Gajewscy wznieśli kolejny drewniany kościół, który w 1644 roku został poświęcony przez bpa poznańskiego Andrzeja Szołdrskiego. Kolatorami kościoła byli wówczas: Franciszek i Łukasz Gajewscy oraz starosta średzki Jan Cerekwicki. W czasie wizyty bpa Gnińskiego około 1683 roku stwierdzono, że kościół znajdował się w dobrym stanie. Wkrótce doszło jednak do kolejnego pożaru i w miejscu zniszczonego kościoła wybudowano po 1696 roku nowy kościół z cegły palonej.
Warto nadmienić, że w 1508 roku do parafii białeckiej przyłączony został drewniany kościół p.w. ś.ś Jana i Marcina w Krzanie. Kościół ten istniał jeszcze pod koniec XVII wieku.
Autorem projektu kościoła w Starym Białczu był znakomity architekt włoski Jan Catenazzi. Został on wybudowany w stylu barokowym. Kościół jest nakryty dwuspadowym dachem, ze znajdującą się tam sygnaturką, kaplica i dzwonnica są nakryte płaskim dachem. Z fundacji rodziny Żółtowskich w 1872 roku dobudowano od strony południowej kaplicę i dzwonnicę. Kościół jest jednonawowy z trzema półprzęsłami poprzedzonymi półprzęsłem, na którym znajduje się chór muzyczny. Pod nawą znajduje się krypta grobowa w której pochowani są kolatorzy kościoła Zbijewscy i Adam Żółtowski. na sklepieniu znajduje się późnobarokowa polichromia z 1726 i około 1740 roku.
Oprócz ołtarza głównego znajdują się tam 4 ołtarze boczne. Ołtarz główny z 1717 roku jest dwukondygnacyjny z kolumnami, bramkami, girlandami, wstęgami i akantem. W polu głównym ołtarza znajduje się obraz Matki Boskiej Śnieżnej otoczonej aniołkami z datą 1641.
Na cokołach przy kolumnach znajdują się rzeźby ś.ś. Anny Samotrzeć i Doroty, patronek dwóch kolejnych żon Franciszka Gajewskiego. W górnej części ołtarza obok obrazu św. Jana Nepomucena umieszczone są rzeźby ś.ś. Wacława i Franciszka z Asyżu, klęczący aniołowie, a w zwieńczeniu krzyż i aniołowie z narzędziami Męki Chrystusa. Znajduje się tam kartusz z datą 1717. Ołtarze boczne są rokokowe. W prawym ołtarzu bocznym znajduje się obraz Matki Boskiej Bolesnej oraz rzeźby ś.ś. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty. W lewym jest obraz św. Anny Samotrzeć oraz rzeźby przedstawiające Mojżesza i św. Joachima. W ołtarzu bocznym przy płn. ścianie nawy umieszczono obraz przedstawiający męczeństwo św. Barbary, a w zwieńczeniu obraz Wszystkich Świętych. W ołtarzu bocznym przy płd. ścianie nawy jest obraz Matki Boskiej Różańcowej oraz wizerunki ś.ś. Antoniego i Jana Nepomucena. W kościele zwraca uwagę barokowa ambona z początku XVIII wieku z płaskorzeźbą Chrystusa. Przy kościele znajduje się plebania zbudowana w drugiej połowie XVIII wieku.

Jan Pawicki